व्यंग्य-एउटै मान्छे : श्रीमतीको पनि बाबा, छोराछोरीको पनि बाबा

मिलन तिमिल्सिना
‘बाबा हजुरको कपडा कति फोहोर, अर्को चेन्ज गरेर अफिस जानुस् न’ भात खाएर निस्कन लागेका काकालाई काकीले भनिन् ।काकासँगै स्कुल जान लागेकी सानी छोरीको पेन्सिल हराएछ । छोरीले भनिन्, ‘बाबा त्यहाँ पसलमा पेन्सिल किन्नुपर्छ है ’

काकालाई काकीले पनि बाबा भनिन्, छोरीले पनि १ वास्तवमा काका छोरीको बाबा हुन् कि काकीको रु काका र छोरी हिँडेपछि मैले काकीलाई सोधेँ, ‘काकी ल भन्नुहोस् काका तपाईँको बाबा कि छोरीको ’काकी एकछिन अकमकाइन् । अनि उल्टै मलाई प्रश्न गरिन्, ‘ल तिमी नै भन न त, काकालाई मैले के भनेर बोलाउने ’
काकाको नाम समुद्र, काकीको नाम सरला । काकाले काकीलाई सरला भनेर बोलाउँछन् । ‘त्यसो भए तपाईँले पनि समुद्र भनेर बोलाउँदा के होला रु’काकीलाई मैले उपाय सुनाएँ ।

‘मैले काकालाई नाम काढेर बोलाएको तिम्रो हजुरबा, हजुरआमाले सुन्नुभयो भने के होला रु’, काकी अलमलिइन् ।हो पनि, काकाले सरला भनेर बोलाएजस्तो काकीले समुद्र भनेर बोलाउँदा त्यति सुहाउन्न । काकाले काकीलाई तिमी भन्ने भएकाले पो नाम काढ्न सजिलो भयो । तर काकीले त काकालाई तपाईँ भनेर बोलाउनुपर्छ । तपाईँ भन्ने मान्छेको नाम कसरी काढ्ने रु काकाले नाम काढेजस्तो काकीले पनि नाम नै काढेर समुद्र भनेर बोलाउन मिल्दैन कि भन्ने मलाई पनि लाग्यो । त्यसपछि मैले सम्बोधनका अरु उपाय सोच्न थालेँ ।

काका र काकीको छोरीको नाम प्रेरणा हो । ‘प्रेरणाका बा भनेर बोलाउँदा के होला रु’ मैले अर्को उपाय सुनाएँ ।‘धत् यस्तो अप्ठ्यारोसँग पनि कसैले बोलाइरहोस्, प्रेरणाका बा रे रु’ काकी मुर्छा परेर हाँसिन् ।

‘आ….म त बाबा नै भनेर बोलाउँछु, अरुले पनि त आफ्नो लोग्नेलाई बाबा, ड्याडी नै भन्छन्’ काकीले तर्क गरिन् ।‘काकालाई बाबा भन्दा तपाईं त काकाको छोरी हुनुभयो, अनि प्रेरणा चाहिँ बहिनी । बाबा र छोरी श्रीमान–श्रीमती कसरी हुन सक्छ रु अनि आफ्नै छोरीलाई बहिनी भन्न मिल्छ रु’ मैले नाता केलाउँदै गएपछि काकी फेरि पनि अलमलमा परिन् ।तर काकालाई बाबाको सट्टा के भनेर बोलाउने भन्ने विकल्प निकाल्न सकिनन् ।

म महिला भएको भए आफ्नो श्रीमानलाई के भनेर सम्बोधन गर्थें होला भनेर मलाई कहिलेकाहीँ खुल्दुली लाग्छ । मेरी श्रीमतीले चाहिँ मलाई बाबा भन्दिनन् । ए बुढो भनेर बोलाउँछिन् । अरु कसैकसैले पनि श्रीमानलाई बुढो भन्ने गरेको सुनेको छु । केहीले ड्याडी पनि भन्दा रहेछन् । छोराछोरीले बाबुलाई बाबा भन्दा श्रीमतीले पनि श्रीमानलाई बाबा भन्दा रहेछन् । अनि छोराछोरीले ड्याडी भन्दा उनीहरुका आमाले पनि श्रीमानलाई ड्याडी भन्दा रहेछन् ।

बुढो भन्नुभन्दा बाबा र ड्याडी भन्दा शान पनि हुँदो रहेछ । तर एउटा पुरुष छोराछोरीको पनि बाबा र ड्याडी, श्रीमतीको पनि बाबा र ड्याडी कसरी हुन सक्छ भनेर दिमाग तातिन्छ । उसो भए श्रीमतीले श्रीमानलाई के भनेर सम्बोधन गर्दा ठीक होला त रु सम्झँदै जाँदा दिमागमा अलि सानो बेलाको याद आयो । बा आँगनको छेउमै उभिरहेको बेलामा आमा भन्नुहुन्थ्यो ‘बाबु बालाई भात खान जानु भन्देउ त ।’

बालाई बोलाउने हामी छोराछोरी नदेखेको बेला चाहिँ आमा अलि अप्ठ्यारोगरेर बालाई भन्नुहुन्थ्यो, ‘सुन्नुहोस् त, भात पाक्यो है, खान आउनुहोस् ।’अहिलेसम्म पनि आमाले बालाई सम्बोधन गरेर बोलाएकोसुनेको छैन । गाउँघरमा अरु काकी, आमाहरुले चाहिँ काका र बाहरुलाई बोलाउँदा ‘छोराका बाउ, छोरीका बा, छोरोमान्छे’ भन्ने गर्छन् ।

अहिलेका छोरी–बुहारीले आआफ्ना श्रीमानलाई नाम काढेर बोलाउनेदेखि बाबा र ड्याडी नै भन्नेसम्मको चलन चलाइसकेपनि धेरै आमाहरुले बाहरुलाई सम्बोधन गर्ने शब्द नै फेला पार्नुभएको छैन । हाम्रा बा, हजुरबाहरुले पनि आमाहरुलाई उसैगरी ‘छोराकी आमा, छोरोको आमा भनेर सम्बोधन गर्नुहुन्छ । तर काका, दाइहरुले भने काकी र भाउजुहरुलाई नाम काढेर बोलाउँछन् ।

हिजोआज श्रीमानले श्रीमतीलाई सम्बोधन गरेर बोलाउन सजिलो छ । नाम भनेर बोलाउँदा पुग्यो । तर श्रीमतीलाई भने सजिलो छैन । कसैकसैले सर भन्छन्, कसैले हाम्रो मान्छे पनि भन्दा रहेछन् । अनि केही केहीले चाहिँ श्रीमानलाई नामै काढेर पनि बोलाउँदा रहेछन् । श्रीमानले चाहिँ श्रीमतीलाई नाम काढेर बोलाउँदा हुन्छ भने श्रीमतीले पनि श्रीमानलाई नामै काढेर बोलाउँदा फरक पर्दैन । तर हिजोआजका धेरै श्रीमतीले श्रीमानलाई बाबा र ड्याडी नै भन्न मन पराउँछन् ।

आफ्नो श्रीमान अर्थात लोग्नेलाई छोराछोरीले झैं आफूले पनि ड्याडी र बाबा भनेर बोलाउने कि अरु केही विकल्प खोज्ने रु‘हैन ड्याडी र बाबा ठीक छ, अरुलाई केको टाउको दुखाई’ भनेर जवाफ दिने श्रीमतीको संख्या धेरै छ ।

तर एउटा पुरुष आफ्ना छोराछोरीको मात्र बाबा या ड्याडी हो, श्रीमतीको होइन । यति कुरा थाहा हुँदाहुँदै पनि श्रीमतीले श्रीमानलाई बाबा या ड्याडी भनिरहने हो भने उनले आफ्नै श्रीमानलाई अप्ठ्यारोमा पारिरहेकी हुन्छिन् । छोराछोरीको पनि बाबा, श्रीमतीको पनि बाबा, अनि कहिलेकाहीँ बाआमाको पनि बाबा सुन्दा बिचरो त्यो पुरुष आफ्नै नियत र परिवारसँगको नाता सम्बन्ध सम्झेर बहुलाउन थाल्यो भने कसको जिम्मेवारी रु श्रीमतीहरुलाई चेतना भया । ujyaaloonline